Os Galegos que construíron a Canle de Panamá

Fotograma documental  da TVE

Os galegos sempre polo mundo buscándose a vida; e nesta ocasión non foi diferente. Como dicía Rosalía  ‘Cando van, van como rosas; cando vén vén como negros’.

A principios do século XX comezou a obra faraónica da Canle de Panamá; a concesión da mesma estaba en mans dos Estados Unidos.

A construción da devandito canle era unha idea que viña de antigo. Carlos I pensara xa niso por cuestións netamente mercantís, logrando así acurtar as rutas existentes entre Ecuador e Perú. Unha vez falecido Carlos I, o seu fillo Felipe II desiste do proxecto, aínda que os seus conselleiros solicitáseno insistentemente. Así é como España decídese por abrir unha vía de comunicación terrestre que cruzará América; o que custaría un esforzo inxente e o sacrificio de miles de vidas dos obreiros, e cuxo percorrido non difire gran cousas do de hoxe en día.

Para o inicio das obras da canle contratáronse unhas 56. 000 persoas. 1. 200 eran europeos, 11. 000 dos EEUU e sobre uns 30. 000 das Antillas.

Nesta monumental construción morreron máis de 27. 000 traballadores a causa de accidentes laborais, ou enfermidades como a febre amarela, malaria, tifus, tuberculose, pulmonía etcétera. O número de persoas que finalmente chegou a traballar na canle ao longo dos anos, foi dunha 80. 000.  As condicións de vida e de traballo eran durísimas.

En 1904 EEUU faise cargo da concesión, e entre outras cousas contrata a persoas encargadas de cruzar o océano que recalarán en Galicia; axudará a iso en cónsul honorario. Preciado, que así se chamaba, envía misivas nas que fomenta a emigración e fala da benevolencia clima da zona e das boas condicións laborais.

En realidade, as condicións de vida como comentamos antes eran extremas; para que nos fagamos unha idea no ano 1906, dos 332 galegos traballadores que foran a traballar, quedaban só 40.

Fotograma documental  da TVE

Os galegos saían da nosa terra embarcándose coa naviera de Estanislao Durán, que era dono da Royal Mail Steam; compañía que transportaba aos traballadores desde o Porto de Vigo, e que tiña un acordo asinado coa construtora da canle.

Os dereitos que comportaban no contrato eran de 1, 10 pesetas por hora traballada ou 10 pesetas por 7 días de traballo sen descanso, 3 comidas, aloxamento, por suposto nada de vacacións, viño os xoves e domingos. Con todo, tiñan que pagar o custo da pasaxe da viaxe que lles adiantaban, e por iso retíñalles unha parte do adeudado nas primeiras quincenas de mes.

Aproximadamente uns 9. 000 españois foron a construír a Canle de Panamá, e deles a maioría eran galegos (uns 6.0000), sendo significativas na achega de persoas traballadoras, as poboacións de Boborás e O Carballiño.

Na exposición permanente existente na propia canle, faise mención a eles como “Heroes”; tal era a súa fama que o mismísimo presidente dos Estados Unidos, Theodore Roosevelt anima aos encargados de contratar persoal da obra “contratar a máis desa nacionalidade, xa que son traballadores excelentes. “

Pero os traballadores galegos eran iso, moi traballadores, pero non parvos. Debido ás pésimas condicións de traballo puxeron en marcha as súas demandas cun inicio de folga, á cal a empresa non fixo caso. Entre outros motivos, estaban o incumprimento do contrato de traballo: non recibían as tres comidas con carne e tampouco eran aloxados en casas ou hoteis; a realidade era que compartían tendas de lona que estaban situadas en escampados e que por non proporcionarlles, nin lles proporcionaban mantas… Estas eran as súas queixas entre outras.

Fotograma documental  da TVE

Tan grave chegou a ser a situación que desde o Centro Galego da Habana – desde Cuba tamén foran galegos – ; mandan a unha comitiva para que se investigue e redacte un informe; pero isto non chegaría a funcionar e grañaría a empresa construtora, debido a que esta “comprou” aos comisionados e o informe que tiña que ser presentado, foi falseado, presentando as condicións laborais como estupendas. Despois diso, moitos dos traballadores abandonaron a obra.

Así e todo moitos galegos  arraigaron finalmente en Panamá, e terminaron cos anos montando as súas propias empresas. De feito a Cámara de Comercio Española en Panamá foi fundada por galegos, e arrincou con 150 afiliados.

Documental da TVE

 

 

Comparte!!!

Relacionados