O Pai Miño

Foto©Porgaliciabaixo

O “Pai Miño” levantou sempre paixóns, ata sobre o seu nacemento. Antigamente todos aprendemos aquilo de “O Río Miño nace en Fontemiña…”, cando en realidade parece ser que a súa orixe atópase subterráneamente no lugar de Corveceiras, en concreto en Pedregal de Irimia (Serra de Meira, Lugo), producíndose o seu encontro coas augas deFontemiña dez quilómetros despois.

Ten uns trescentos quilómetros e medio de percorrido cruzando en diagonal Galicia, nacendo en Lugo, percorrendo Ourense e morrendo no Atlánticocreándose un estuario entre A Guarda (Pontevedra) e Caminha (Portugal).Os seus últimos setenta quilómetros fai de fronteira natural entre Galicia e Portugal e nos seus últimos trinta e tres quilómetros é ademais navegable.

O trazado do río é tan longo e variado en paisaxes e orografía que se atopa dividido cando nos referimos a el en varias zonas ou tramos:

Dicir todo aquilo que se pode ver no percorrido do Miño é case dicir, visitar medio Galicia, así que só comentaremos e sinalaremos lugares próximos á nosa zona, que se corresponden co terceiro tramo e o Baixo Miño (Provincias de Ourense e Pontevedra).

No terceiro tramo que comparten Lugo e Ourense, os recursos acuíferos do Miño son aproveitados en diversos encoros; o de Belesar, Peares e Velle. Para rematar na fronteira con Portugal coa presa de Castrelo de Miño (neste tramo rega a famosas viñas da zona do Ribeiro) e Frieira. Toda esta rexión ofrece unhas paisaxes bellísimos, frondosos, verdes e repletos de vida, cunha gran riqueza de flora e fauna. Non podemos de deixar de visitar lugares como Ribadavia cargada de historia e perdernos polas súas rúas do barrio xudeu, ou o Concello de Castrelo de Miñocoas súas diversas poboacións, e moito menos debemos deixar de visitar Ourense capital, coa súa impoñente catedral, hermosísima Praza Maior e Zona Monumental, as súas famosas Burgas, A Ponte Romana sobre o Miño e a súa moderna Ponte do Milenio, e as diversas pasarelas sobre o mesmo río e os seus afluentes na capital, así como os seus ribeiregos, un luxo en plena cidade.

Unha vez que visitamos Ourense imos camiño de Pontevedra, neste tramo penetrarémonos no Baixo Miño, e alí onde o Río Tea unirase xa proximamente co Miño está a localidade de Ponteareas con diversas praias fluviais, co encanto da ponte mediaval que atravesa o río de beira a beira. A poboación en si, merece ser inspeccionada pola súa arquitectura, igrexas e o seu Museo Municipal, o cal posúe uns ricos fondos recuperados do castro de Troña. E xa que estamos na zona, achegarnos ao Castelo do Sobroso.

Tampouco deixes de visitar Mondariz coas súas augas mineiro-medicinais e o seu bellísimo balneario, que conserva todo o encanto do século XIX -data de 1874-, un lugar máxico e ideal para aqueles que buscan relax e tranquilidade.
Máis ao sur podemos ir ata o Pazo de Fraga (Albeos) e Pazo Barreiro (Vilar); cruzar a fronteira nos transbordadores do río, navegando polo mesmo e gozando da contorna; visitar a impresionante, impoñente e histórica Tui, e chegados a este punto achegarnos a Santa Tecla (A Guarda), onde no alto da montaña do mesmo nome podemos gozar dunhas impresionantes vistas e o seu famoso castro -de entre o século I a. de C. e o século I-.

E o Río Miño como practicamente toda Galicia está impregnado de ritos, maxia, misterios e fermosas lendas. Como exemplo diso, permitímonos falar da “ponte máxica” (romano) Ponte dá Senra na parroquia de Santiago de Ribaterme. Neste caso do mesmo xeito que na maior parte das lendas galegas (e celtas) nas que a auga sexa o elemento principal, o seu significado está estreitamente ligado á vida.

Neste rito en concreto a muller embarazada debía repousar tombada baixo a ponte, e dúas persoas; un home e unha muller, arroxarían auga do río sobre o seu ventre. Estas dúas persoas serán posteriormente os padriños da criatura. Doutra banda era requisito que ademais dous familiares da muller xestante situásense cada un deles respectivamente nos extremos da ponte impedindo o paso de calquera animal sobre o mesmo durante o tempo que durase a cerimonia, xa que se isto ocorrese sería un mal agoiro fracasando o embarazo. Se se seguían todos os pasos correctamente a xestación levaría con éxito ata o parto.

Tamén existe unha romaría moi popular en San Xosé de Ribaterme (As Neves), o lugar exacto é o Santuario de Santa Marta de Ribaterme.Todos os 29 de xullo dáse nela o que se denomina “A Procesión dos Cadaleitos”. “Os “ofrecidos” ou penitentes son persoas que sufriron ou sofren problemas de saúde importantes, introducíndose nun cadaleito rogando á Virxe a súa intervención milagrosa ou tamén para agradecerlle unha melloría ou unha curación. A procesión encabézaa Santa Marta en compaña doutras dúas imaxes con moita devoción en Galicia; San Bieito e a Virxe do Carme.

O “Pai Miño” son augas mitolóxicas da Galicia ancestral, con “homes-peixe” que vivían dentro e fóra das augas, coas “feiticieiras” que podían ser travesas cando navegabas polo río ou os “xarcos” que se refuxiaban nas pozas do mesmo. Toda a maxia de Galicia, no río que a cruza de recuncho a recuncho.

O Miño ao seu paso por Ourense no seguinte vídeo.