O Río Avia é outro afluente do Río Miño, nacendo en Fonte Avia en plena Serra do Suído, na parroquia de Nieva no Concello ou Municipio de Avión.
A súa conca é de seicientos corenta e tres quilómetros cadrados e ten unha lonxitude de case trinta e sete quilómetros. Comoafluentes nútrenlle os ríos: Maquiás, Viñao, Arenteiro e Home. Esta conca (con afluentes incluídos) percorre as poboacións deAvión, Boborás, Cenlle, Beariz, Irixo, Carballeda, Leiro, Carballiño; fundíndose co Miño en Coto do Frade, preto de Ribadavia(poboación ligada historicamente ao seu río).
Como todos os ríos da zona goza de bosques frondosos e eternos campos verdes. Non está de máis facer unha ruta polos pobos que percorre e que permiten un completo goce destas augas realizando actividades como piragüismo, vela, remo, windsurf, pesca etcétera no mesmo Avia ou en poboacións como Castrelo do Miño que conta cunha Parque Náutico.
Podemos visitar covas, restos de pobos e asentamentos humanos milenarios, facer diferente rutas de sendeirismo e históricas, e non esquezamos que estamos en zona de viñedos, parece ser que xa desde a época dos romanos. Estamos no berce do Ribeiro, e sempre podemos facer un alto no camiño e gozar do seu caldos.
All final na súa unión co Miño atópase Ribadavia, terra de celtas, romanos (Burgo In Rippa Avie), visigodos en ata posible capital do Reino de Galicia entre os anos 1605 e 1071 na época do Rei García. Terra tamén de mosteiros como o de San Clodio, Melón ou Oseira entre outros.
Como en toda sociedade próspera do medievo tamén se estableceu unha comunidade hebrea, crecendo e prosperando en rúas e prazas ao redor da chamada Porta Nova, é o barrio Xudeu de Ribadavia.
A familia Sarmiento e os seus descendentes serán a partir do século XIV os señores de Ribadavia e o seu castelo por orde e graza do Rei Enrique II de Trastámara; posteriormente pasará a ser condado por otorgación dos Reis Católicos como recompensa á axuda dos Sarmiento na reconquista, e perde así Ribadavia a súa condición de Vila Real pasando a ser Señorío dun conde. O escudo de armas da familia están presentes en diferentes edificios, pero non só en Ribadavia, tamén noutras poboacións de Castela, xa que esta familia fíxose moi poderosa a través de enlaces matrimoniais e alianzas coa nobreza da época e por concesións reais polos seus servizos.
Clero, nobreza e hidalgos empezaron a desenvolver e comercializar co viño de Ribeiro, exportándose ata a países tan afastados (e máis naqueles tempos) comoItalia, Flandes, Alemaña, Inglaterra etcétera; sendo considerado un dos mellores viños de Europa.
Isto permitiu que as poboacións da zona, e neste caso en concreto que nos ocupa, Ribadavia, prosperasen espectacularmente no plano económico, e que de aí empezasen a florecer construcións de casas de hidalgos e señores, coas súas grandes prazas, casas, casaróns, palacios e palacetes; unha contorna absolutamente monumental.
Outro apunte interesante é que se che coincide visitala na última semana do mes de abril ou primeira semana de maio (é unha feira variable), non deixes de ir á Feira de Viño do Ribeiro: poderás gozar da exposición das adegas, concursos, catas de viños, conferencias e infinidade de actos culturais e musicais. E se estás no verán,debes saber que o último domingo de agosto celébrase a Festa da Historia, tamén declarada de Interese Turístico Nacional. Todos os habitantes da Vila e todos aqueles que a visitan, vístense e viven por un día no medievo, cos seus mercados, comidas, actuacións, torneos etcétera, e é tan realista que ata se utiliza a moeda oficial desa etapa histórica: o maravedí.
