Este atípico parque (e máis naquela época), foi idea de Juan García Naveira , un indiano que fixera fortuna en Arxentina.
O parque tiña inspiración enciclopédica, posuíndo unha liña pedagóxica.
Cunha superficie aproximada de nove hectáreas, constaba dunha parte chaira cun gran xardín para recreo e lecer, con diferentes tipos de vexetación, paseos e estanques. A continuación, subindo a ladeira do monte, existían diferentes niveis, nas que se atopaban diferentes terrazas, nas que se podían gozar de diferentes relevos, estatuas e construcións, que revelaban acontecementos e lugares de todo o mundo ao modo enciclopédico, fiel á Ilustración e a disposición da vila de Betanzos, e tamén estando presente nas guías de viaxe do momento.
Empezouse a construír en 1893, estendéndose ata 1914. Con todo, en anos posteriores iríanse integrando novos elementos; e así seguirá sendo ata o falecemento de Juan García Naveira en 1933.
… Pero sigamos falando do parque e a súa estrutura…
Na súa construción empregaron materiais innovadores; plasmando o seu precursor, o seu selo persoal, cunha harmonía e beleza modernista – romántica; asignando aos diferentes espazos, diversos compoñentes que facían referencia á cultura universal; e reflectindo a perspectiva e óptica do mundo de Juan García e das súas viaxes por diferentes lugares do planeta. Cando se inaugurou en 1914 a súa superficie era catro veces maior que na actualidade.
Reloxos do mundo. foto: Wikipedia/ Óscar (xindilo/fotosderianxo)
Foto. Wikipedia /
Cando se inaugurou en 1914 a súa superficie era catro veces maior que na actualidade.
Para acceder ao parque facíase a través dunha Casa Despacho de billetes que aínda se conservou ata a década dos anos 90, e os ingresos do devandita despacho de billetes empregábanse no mantemento do propio parque e do asilo.
Un inciso para explicar que Juan García xunto co seu irmán Jesús contribuíron a múltiples construcións do pobo de Betanzos, como poidan ser ademais do Parque, a escola, a Casa do Pobo, un lavadoiro público e o asilo.
… Seguindo coa inauguración… Unha vez entrabas atopábaste con dous leóns, réplica dos da tumba do Papa Clemente XIII no Vaticano, e que hoxe están na Santa Cova de Covadonga en Asturias, e detrás dos leóns, un grandioso enreixado igual que a do Palacio de Versalles.
Esta zona daba paso á Avenida dos Emperadores Romanos, adornada por bustos de mármore e coa Avenida dos Álamos dedicado a escritores soados, e engalanada con estatuas deles.
Ademais nestes espazos axardinados podíase gozar dun labirinto vexetal, esculturas, fontes e unha estatua dos irmáns García, hoxe situada na praza principal de Betanzos.
A parte superior do parque repartíase en cinco alturas ou niveis, que se alcanzaban por medio de escalinatas e de pasos subterráneos a modo de covas prehistóricas; aínda se conservan as figuras de dous dinosauros.
Foto. Wikipedia /
No nivel inferior contaba co chamado Estanque do Retiro, cunha illa no centro, engalanada con figuras clásicas e mosaicos con motivos de peces; as paredes do estanque decoradas con cunchas de moluscos; e os seus relevos que mostraban un globo aerostático e unha máquina ferroviaria.
A creatividade é impresionante; así noutro dos muros separadores de niveis graváronse outros relevos de gran tamaño que representaba unha viaxe a Exipto, podendo admirar a Pirámide de Keops, a Canle de Panamá ou a mismísima muralla de China.
Foto. Wikipedia /
Foto. Wikipedia /
Na parte central desta parede había un armazón de grutas pola que se podían subir a unha gran terraza-miradoiro na que se achaba un león de gran envergadura.
Foto. Wikipedia /
Por desgraza, cando morre Juan García en 1933, o parque entra en decadencia. Despois da guerra civil, o abandono foi total, sufrindo todo tipo de danos en forma de roubos e vandalismo.
Aínda por riba , nos anos 40 construíuse unha estrada que atravesaba o parque, deixando ao carón as construcións do parque e alén dos xardíns. E para rematar, os xardíns foron reconvertidos en pequenos hortos, e nun lugar para botar cascallos.
En 1896 por fin, o Concello de Betanzos compra o parque, para iniciar a súa rehabilitación e reconstrución na extensión actual con fondos provenientes de Europa.
En marzo do 2017 solicitouse a Declaración de Ben de Interese Cultural do Parque Enciclopédico Pasatempo de Betanzos; igualmente solicitarano uns días despois a Asociación de Amigos do Parque de Pasatempo.
Ademais este parque é un dos lugares que se recomenda aos peregrinos do Camiño Inglés.
Por último engadir que resulta realmente lamentable que as diferentes administracións do Estado non “rescatasen” este parque do seu abandono, e que probablemente, non tería nada que envexar ao outro hermosísimo Parque, o Güell de Barcelona, aínda que “o noso” non fóra de Gaudí.
