“Os matrimonios sen fillos e quen quisiesen ter descendencia deberían ir a copular sobre a pedra a noite de San Xoán, levando como ofrenda ás serpes unha cunca de leite” (1*)
“Un veciño de Moimenta ouvíralle a súa avoa… que os casados sin fillos deberían ir de noite a Penalba, levando un coartillo de leite sin ferver e muxido de vaca que estivese criando becerro… De resultas de ises choios fálase de varias xentes que naceron despoís de tempadas longas de esterilidade das nais.” (2*)
Como xa vos imaxinades, estas pedras serán utilizadas por aquelas parellas que desexaban ter descendencia e non o conseguiron ata ese momento. Contan ademáis con outros poderes, facilitando partos sen que se presenten problemas, leite ás nais que non a tiñan, e ata parellas a aquelas persoas que non as tivesen.
Espazos máxicos con estas propiedades atribúenselle a lugares como “A Pena dous Namorados” (Arcos – Ponteareas – Pontevedra), a “O Berce dá Santa” (en Noalla, Sanxenxo), en Fisterra o Sepulcro do Altar Ara Salis, un santuario erixido contorna ao sol, con forma de leito e ao cal ían as parellas a intentar procrear.
Como adoitaba facer a Igrexa católica, neste lugar construír unha ermida coa intención de “domar”estas tradicións pagás. Situación que se repite no Santuario da nosa Señora da Lanzada, lugar emblemáticamente máxico para os pontevedreses na praia da Lanzada (Sanxenxo – Pontevedra), onde pola acción do mar escavouse nas rocas diversos ocos con forma de leito. Tamén se dá neste lugar a preciosa lenda da fecundidade do “O baño das nove ondas”:
“Ide tomar nove ondas
Antes de que saia o día
E levaredes convosco
As nove fillas de oliva” (3*)
A cerimonia da fertilidade consistía en bañarse a muller estéril na praia da Lanzada na madrugada do último sábado a domingo do mes de agosto, recibindo sobre o seu ventre nove ondas de forma sucesiva. Esta tradición que chegou ata os nosos días tamén é practicada na noite de San Xoan.
Debemos facer fincapé no marcado carácter “máxico” desta zona e praia orientada cara ao occidente, eminentemente atlántica, coa Illa de Ons ao fondo, onde literalmente o día apágase aos poucos cando o sol é devorado polo mar, para volver emerxer ao día seguinte, quedando así representado o milagre da vida.
(1*) A. Álvarez Núñez, 1982:5 / B. Aparicio Casado 2002:58
(2*) M. Rodríguez Figueirido 1973: 254 – 255 / B. Aparicio Casado 2002: 58
(3*) Cardoso Liñares J. “Santuarios Marianus de Galicia. Edc. Caixa Galicia / P. Bouzas y X. A. Domelo, “Mitos, Ritos, Leyendas Galicia:101
